بررسی سایزموتکتونیکی و پهنه بندی لرزه ای شهر اصفهان

شهر اصفهان به دلیل وجود مراکز مهم صنعتی یکی از کانون‏های مهم اقتصادی کشور محسوب شده و نقش به سزایی در توسعه کشور ایفا می نماید. با توجه به اهمیت این موضوع و وجود شواهد لرزه ای و شناسایی چندین گسل فعال و اصلی در این محدوده، مطالعات سایزموتکتونیکی و پهنه بندی لرزه ای امری ضروری می باشد. در راستای انجام مطالعات سایزموتکتونیکی محدوده ی شهر اصفهان، ابتدا گسل‏های اصلی و مهم منطقه با پردازش داده‏های رقومی ماهواره ای شناسایی و سپس با انجام برداشت‏های صحرایی وضعیت و سازوکار آنها مشخص گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که گسل‏های فعال و مهمی از حاشیه شهر اصفهان عبور می نمایند. حداکثر بزرگی زلزله احتمالی (ms) و بیشینه شتاب افقی به دست آمده به روش تحلیلی، در اثر جنبش دوباره گسل‏های جنوب اصفهان و گسل شمال شرق اصفهان برابر 7/31 ریشتر و0/45 شتاب ثقل زمین تعیین شده است. با بررسی داده‏های لرزه ای به روش‏های احتمالی و احتمال اندیشانه نیز پارامترهای لرزه خیزی شهر اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این مطالعه پارامترهای لرزه خیزی a و b (ضرایب ثابت رابطه گوتنبرگ- ریشتر) در محدوده ای به شعاع 150 کیلومتری از شهر اصفهان، به ترتیب در حدود 5/1 و 0/75 تعیین شده و پارامترهایی دیگری مانند ?، ? و mmax برابر 1/45، 1/46 و 7 ریشتر محاسبه شده است. با تحلیل خطر زمین لرزه صورت گرفته به روش احتمال اندیشانه و با به کارگیری نرم افزار seisriskiii، مقادیر بیشینه شتاب افقی بر روی سنگ بستر (pga) در دو سطح خطر یک و دو به ترتیب ازg 0/125 الی g 0/265 و g 0/18 الی g 0/39 محاسبه و نقشه‏های پهنه بندی خطر زمین لرزه مربوط به آن ترسیم شده است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل خطی معادل که خصوصیات رفتاری خاک در برابر بارهای گذرا نظیر زلزله را به وسیله منحنی‏های تغییرات مدول برشی و میرایی در برابر کرنش برشی بیان می کند، توابع تبدیل لایه‏های خاک با استفاده از برنامه shake2000 برآورد و در نهایت بیشینه شتاب افقی بر روی سطح زمین محاسبه و به صورت نقشه‏هایی ارائه گردیده است. براساس این نقشه‏ها مقادیر بیشینه شتاب افقی در سطح شهر اصفهان از g 0/15 تا g 0/55 متغیر بوده و طبق آئین نامه 2800، تیپ خاک‏های موجود در این منطقه از نوع دوم و سوم می باشد.